Maak van zelfbeschikking een vrije kwestie

Centrum-rechts of centrum-links? Het resultaat van de komende formatie maakt nogal wat uit voor succesvolle ‘humanistische’ politiek en wetgeving. Oud-voorzitter Rein Zunderdorp kan erover meepraten. Hij was voorzitter toen Balkende IV (2006-2010) met CDA en CU het medisch-ethische debat op slot gooide. Wat er nu moet gebeuren is simpel, vindt Zunderdorp. “Maak het beleid over zelfbeschikking op het terrein van liefde, lijf en leven vrije kwesties in het parlement.”

Niet eerder was er wereldwijd zoveel belangstelling voor de Nederlandse verkiezingen, ook onder humanisten. Het ging om het mogelijke dominostenen-effect van het populisme van Wilders in Europa. Nu hebben humanisten in veel landen niets tegen religiekritiek, vaak hebben zij er alle reden voor. Maar de vertaling daarvan in xenofobie en racisme is iets anders. Van Nederland verwachten ze als het om mensenrechten gaat een lichtend voorbeeld en krachtige steun.

Gidsland

In het jaarlijkse Freedom of Thought Report van de IHEU blijkt steeds weer dat Nederland zelf heel goed scoort en veel steun geeft aan bedreigde groepen elders. Ook bij individuele vrijheden rond liefde, lijf en leven worden wij vaak als voorlopers gezien. Met Women on Waves (de Nederlandse abortusboot), de LHBTI rechten, en het recht op een waardig, eventueel zelfgekozen, levenseinde wordt Nederland als een gidsland gezien. Ook al hebben wijzelf daarover verdergaande eisen.

De verkiezingsuitslag levert een complex beeld op; lastig om aan onze buitenlandse vrienden uit te leggen. PVV (13 procent) heeft religiekritiek, maar op een destructieve wijze die de rechten van minderheden aantast en plaatst zich daarmee buiten de samenwerking. Daarmee gaan stemmen verloren van mensen die overigens een aantal vrijheidsrechten best zouden willen steunen.

Geen haast

Bij de kabinetsformatie heeft de VVD als grootste partij het voortouw. De liberalen steunen de burgerlijke vrijheden en die van liefde, lijf en leven, maar de VVD (en zeker de partijleider) blijkt snel bereid op deze terreinen concessies te doen in ruil voor de steun van (orthodox) christelijke partijen. Ook in deze verkiezingscampagne heeft Rutte hiervan al weer blijk gegeven. In een interview voor het Nederlands Dagblad zegt hij geen haast te willen maken met het wetsvoorstel voltooid leven van minister Schippers.

Het CDA heeft geen sterk record wat betreft scheiding van kerk en staat. Zo pleit men ineens voor het op de scholen verplicht leren en zingen van het volkslied (Wilhelmus sinds 1932). In de 15 coupletten wordt 16 keer God en de Heer aangeroepen en wordt het christendom geprezen. Blijkbaar hoopt men op deze wijze de niet (of anders) gelovige meerderheid van de bevolking tot de orde te roepen. Op de medisch-ethische en persoonlijke dossiers loopt het CDA gewoonlijk achter, maar volgt uiteindelijk wel de trend. Men zit ook in de lastige positie dat men bij verkiezingen mede afhankelijk is van de steun van de groeiende categorie van niet-kerkelijke kiezers. Anderzijds wil met de strengere gelovigen niet geheel van zich vervreemden. Vertragen van de maatschappelijke ontwikkeling is de strategie. Dat doet Buma behendig: hij wil over Voltooid leven eerst een uitvoerige maatschappelijk discussie, hij verklaart zich niet op voorhand mordicus tegen. Gevreesd  moet worden dat hij dat aan het eind van de vertraging alsnog doet.